مناسب‌ترین راهکارهای سرمایه‌گذاری در شرایط اقتصادی با ریسک بالا
در شرایطی که بورس تهران با یکی از طولانی‌ترین مدت‌های رکود مواجه است، رئیس هیئت‌مدیره «ازکی سرمایه» و رئیس کمیسیون ولث‌تک انجمن فین‌تک، به سیاست‌های مداخله‌گر و نگرش کنترل‌گر سیاست‌گذاران به عنوان عامل اصلی دور کردن سرمایه‌گذاران اشاره می‌کند. «رضا خانکی» با انتقاد از رویکرد حمایتی نسبت به بورس، هشدار می‌دهد که ترس در بازار، ناشی از فقدان حمایت نیست، بلکه از حمایتی ناشی می‌شود که دائمی و ویرانگر خواهد بود.
«رضا خانکی»، رئیس هیئت مدیره ازکی سرمایه و رئیس کمیسیون ولث‌تک انجمن فین‌تک، بر این باور است که مدت‌هاست اوضاع بازار سرمایه نامناسب است و جنگ اوضاع را پیچیده‌تر کرده است: «به گفته بسیاری از فعالان بازار، ما نزدیک به ۵-۶ سال را با شرایط بد سپری کرده‌ایم و از سال ۱۳۹۹ به بعد، روزهای خوب بازار به تعداد بسیار محدودی رسیده است.»
وی تصریح می‌کند که عوامل مختلفی مانند جنگ، ریسک‌های تحمیل‌شده به اقتصاد نظیر قطع برق صنایع و نرخ بهره، بر این وضعیت تأثیر گذاشته است. این تحولات به‌تدریج بر صورت‌های مالی شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد و بر سودآوری آتی آنان اثرگذار خواهد بود.
خانکی در پاسخ به سوالی درباره ارزیابی خود از بسته‌های حمایتی نظیر اوراق تبعی همیار، اشاره می‌کند که باید درک شود که واقعاً حمایت از بازار به چه معناست. به اعتقاد او، بورس سال‌هاست که با مداخلات ناخواسته در زمان‌های مختلف تحت فشار بوده و به‌طور فزاینده‌ای وضعیت نابازار پیدا کرده است.
این متخصص بازار سرمایه، به مقولاتی چون دامنه نوسان، حجم مبنا و باز و بسته کردن نمادها اشاره می‌کند؛ مسائلی که قرار بود به‌عنوان سیاست‌های موقتی اجرا شوند، اما اکنون دائمی شده و بر عملکرد بازار تأثیر گذاشته‌اند: «نگرانی بزرگ فعالان بازار سرمایه این است که با تصمیمات تحت عنوان حمایت روبه‌رو شویم که اثرات عمیق و پایدار داشته باشند.»
به نظر او، این نگرش‌ها نهایتاً منجر به این شده است که فعالان بورس تهران به بازارهای جایگزین مانند کریپتو، فارکس و… روی آورند. خانکی به ذهنیت کنترلی سیاست‌گذاران اشاره کرده که مانع از ورود دوباره سرمایه‌گذاران به این بازار می‌شود.
آینده بیت کوین در انتظار بورس تهران است؟
اواسط تیرماه، مقاله‌ای در بلومبرگ منتشر شد که در آن مدیر یک شرکت سرمایه‌گذاری، وضعیت بورس تهران را به فرصت‌هایی که بیت‌کوین در سال ۲۰۱۰ ارائه می‌داد، تشبیه کرده بود؛ زمانی که خرید و نگهداری این ارز دیجیتال بسیار دشوار بود اما سرمایه‌گذاران پیشگام، بازدهی‌های فوق‌العاده‌ای به دست آوردند.
نظریات رئیس هیئت مدیره ازکی سرمایه را درباره این موضوع جویا شدیم. او در پاسخ اشاره کرد که Maciej Wojtal، نویسنده این مقاله، دوست اوست و باور دارد که ایران یک فرصت سرمایه‌گذاری ۱ تا ۲ تریلیون دلاری را ارائه می‌دهد و پس از برجام، سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در ایران انجام شده است:
«آنها به این باور رسیده‌اند که بازار ایران همچنان پرپتانسیل است. در حال حاضر ارزش بازار ایران کمتر از ۱۰۰ میلیارد دلار است، اما آیا این مقدار همیشه باقی می‌ماند؟ قطعاً خیر. زیرا بازار ایران دچار کاهش ارزش شده است؛ به خاطر محدودیت‌های دسترسی به منابع مالی.»
خانکی بر این باور است که این بازار به‌سادگی و با ایجاد برخی تغییرات سیاسی می‌تواند ۴ تا ۵ برابر ارزش کنونی را معامله کند: «بنابراین ممکن است مقایسه بورس تهران با بیت کوین ده تا دوازده سال پیش، درست باشد.»
در این شرایط روی چه چیزی سرمایه گذاری کنیم؟
خانکی در پاسخ به این سوال تأکید کرد که ابتدا باید مشخص شود با چه چالشی روبرو خواهیم شد؟ آیا جنگ دوباره آغاز می‌شود یا آتش‌بس ادامه پیدا می‌کند؟ افق‌های متفاوتی که به گفته او منجر به تحلیل‌های گوناگون می‌شود:
«در دوره‌هایی که جنگ در حال رخ دادن بوده، مردم معمولاً به سوی دارایی‌های امن گرایش پیدا کرده‌اند. یکی از این دارایی‌ها طلا و فلزات گرانبها نظیر نقره هستند. اگر بخواهیم از نگاه تجاری نیز نگاه کنیم، نگه‌داشتن پول نقد ممکن است گزینه بهتری نسبت به سرمایه‌گذاری باشد.»
او بر این باور است که ترکیبی از طلا و یک استیبل کوین مثل تتر، همراه با نگه‌داشتن ریال برای جلوگیری از مشکلات معیشتی، می‌تواند گزینه خوبی باشد. البته خانکی نگهداری پول نقد را نسبت به سرمایه‌گذاری در اولویت قرار می‌دهد.
تعدیل‌ها به علت جنگ بود یا مشکلات اقتصادی؟
رئیس کمیسیون ولث‌تک انجمن فین‌تک با اشاره به تغییرات ایجاد شده در اکوسیستم اقتصاد دیجیتال، توضیح داد که برخی از این تعدیلات پیش از شروع جنگ نیز آغاز شده بودند که بخشی از آن احتمالاً به مشکلات اقتصادی کشور در چند سال اخیر مربوط می‌شود.
به اعتقاد او، برخی از این تعدیلات ممکن است تحت تأثیر پیشرفت تکنولوژی رخ داده باشد؛ جایی که هوش مصنوعی توانسته است جایگزین نیروهایی شود که تخصص فنی ندارند. برخی نیز با وجود فشار جنگ، به دنبال تعدیل بودند و از آن به‌عنوان بهانه استفاده کردند.
خانکی با تأکید بر این نکته که جنگ همه چیز را تغییر داده است، اظهار کرد که نگرش‌ها از رشد به سمت بقا و استمرار کسب‌وکارها تغییر کرده است. این تغییر نگرش به اعتقاد او نیازمند حمایت دولت است تا فضای اطمینان را به‌وجود آورد و کسب‌وکارها کمتر نگران بوده و از تعدیل‌های ناخواسته پرهیز کنند. البته این حمایت نباید به شکل پخش پول باشد، بلکه باید شامل مهلت برای پرداخت اقساط، بیمه و مالیات باشد.
به گفته او، در ازکی سرمایه برای برطرف کردن چالش‌ها پس از جنگ، تصمیم به برگزاری جلسات هفتگی گرفته‌اند و بر اتخاذ تصمیمات کوتاه‌مدت تمرکز دارند. همچنین درباره منابع انسانی، تلاش کرده‌اند تا همکارانشان نگرانی نداشته باشند. اقدام سوم آنها نیز توقف استخدام نیروهای جدید و تمرکز بر درآمدزایی بوده است./دیجیاتو
