مادربردهای B760 یا Z790، کدام یک برای من مناسبی است؟

همه پردازنده‌های مرکزی نسل جدید اینتل با سوکت LGA1700 بر روی دو سری اصلی مادربردهای B760 و Z790 کار می‌کنند، اما کدام یک از این سری مادربردها برای شما و کاربردی که از آن انتظار دارید مناسب خواهند بود؟ با عرضه جدیدترین نسل پردازنده‌های مرکزی اینتل، حالا باید تصمیم بگیریم که آیا مادربرد سری B760 گزینه بهتری است یا سری Z790 ؟ ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم که آیا حافظه DDR5 جدید در حال حاضر ارزش قیمت بالاتر خود را دارد یا خیر؟

بررسی مادربرد گیگابایت GIGABYTE Z790 AORUS ELITE X WIFI7

کاربردهای مورد نیاز و بودجه مهم‌ترین عامل‌های تعیین کننده در انتخاب نهایی

در ابتدا باید گفت که هر دو چیپست نام برده شده، نوید عملکرد درجه یکی را می‌دهند. اما برای تصمیم‌گیری درست، باید نیازها و انتظارات خاص خودمان را به دقت تجزیه و تحلیل کنیم. در این مقاله نگاهی دقیق‌تری به ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر دو مدل خواهیم داشت تا در تصمیم‌گیری برای خرید دچار تردید و اشتباه نشویم.

مادربردهای سری B760 و Z790 عملکردهای مختلفی را ارائه می‌کنند که در حوزه‌های مختلف کاربردهای خاص خود را دارند. چیپست B760 معمولاً برای بستن سیستم با بودجه محدود مناسب است زیرا عملکرد خوبی را با قیمت مقرون به صرفه ارائه می‌دهد.چیپست B760 پردازنده‌های نسل دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم اینتل Core را پشتیبانی می‌کند و مجموعه‌ای از ویژگی‌های متعادل را برای پاسخگویی به نیازهای گیمرهای معمولی و کاربران روزمره رایانه شخصی ارائه می‌دهد.

اما از سوی دیگر، مادربرد Z790 یک گزینه رده بالا با ویژگی‌های بیشتری مانند قابلیت اورکلاک، خطوط PCIe بیشتر و پشتیبانی از حافظه‌ها تا سطح بالاتر است. بنابراین انتخاب بین این دو تا حد زیادی به نیازهای فردی و بودجه شما بستگی دارد. شاید بیان آن کمی عجیب باشد اما در پایان همین مقاله، متوجه خواهید شد که چرا مادربرد B760 همچنان برای 95 درصد از کاربران کافی است.

نگاهی به مادربردهای سری B760

تفاوت این تراشه با نسل قبلی خودش در این است که خطوط PCIe 4.0 بیشتری را در دسترس کاربران قرار می‌دهد و در عین حال خطوط PCIe 3.0 نیز محدودتر شده‎‌اند. چیپست B760 اکنون تنها دارای چهار خط PCIe 3.0 است، اما در عوض 10 خط PCIe 4.0 را در خود جای داده است. این تفاوت زمانی خود را نشان می‌دهد که برای مثال، بخواهید از تعداد زیادی SSD‌ سریع NVMe، چندین کارت گرافیک به طور همزمان، یا کارت‌های شبکه و کارت‌های صدا استفاده کنید. بنابراین در اینجا نیز کاربرد مورد نیاز شما بسیار مهم است.

با این حال، اگر بتوانید یک مادربرد B660 با قیمت بسیار پایین‌تری در مقایسه با B760 پیدا کنید، هنوز هم می‌توانید به عنوان یک گزینه مناسب به آن اعتماد کنید. حداکثر توان مصرفی B760 حدود 270 وات تخمین زده می‌شود که تقریبا 30 وات بیشتر از مدل قبلی خودش است و در آن کارت گرافیک به جای PCIe 4.0 به PCIe 5.0 متصل شده است.

البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که در حال حاضر PCIe 5.0 توسط هیچ کارت گرافیکی پشتیبانی نمی‌شود و تنها تعداد کمی SSD‌ NVMe با قابلیت پشتیبانی از PCIe 5.0 وجود دارد که با قیمت بسیار بالایی عرضه می‌شوند، اما در عوض می‌توانند به سرعتی دو برابر یک SSD PCIe 4.0 NVMe دست یابند. هرچند که مطمئنا این مسئله در آینده تغییر خواهد کرد، ولی در حال حاضر نمی‌توان آن را به عنوان یک عامل تاثیر گذار در تصمیم برای خرید در نظر گرفت.

نگاهی به مادربردهای سری Z790

اما نسبت به سری B، تفاوت بین مادربردهای Z790 و Z690 تا حدودی بیشتر است. خطوط PCIe 3.0 نصف شده و به 8 رسیده است و در عوض 20 خط PCIe 4.0 وجود دارد. علاوه بر این، اکنون به جای چهار پورت، پنج پورت USB با سرعت 20 گیگابیت بر ثانیه وجود دارد و حداکثر فرکانس کلاک حافظه اصلی به جای 4800 مگاهرتز، 5600 مگاهرتز است و معمولا بر روی مادربردهای Z690 یک حافظه رم با فرکانس 6000 مگاهرتز بدون مشکل کار می‌کند.

ولی چیزی که Z790 را خاص می‌کند، وجود گزینه‌ای برای اورکلاک کردن یک پردازنده مرکزی سری K از اینتل است، یعنی چیزی مانند 13600K(F)، 13700K(F) و 13900K(F). با توجه به بررسی‌هایی که گروه Techpowerup انجام داده است، با وجود این قابلیت‌ها، اورکلاک نسل سیزدهم (احتمالاً نسل چهاردهم) هیچ مزیتی به همراه نخواهد داشت. چراکه به طور مثال با اورکلاک کردن پردازنده مرکزی 13600K در بازه 5.6/4.4 گیگاهرتز با وجود افزایش مصرف 57 درصدی در نهایت شاهد افزایش عملکرد 2 درصدی در گیم و نهایت 3 درصد در سایر نرم افزارها هستیم.

همچنین پردازنده مرکزی 13700K با اورکلاک در بازه 5.5/4.3 گیگاهرتز و افزایش مصرف 4 تا 7 درصدی فقط 1 درصد بهبود در عملکرد بازی و 2 درصد در عملکرد برنامه‌ها دارد و در نهایت پردزانده 13900K نیز با اورکلاک 5.6/4.4 گیگاهرتز هیچ افزایشی در عملکرد گیمینگ نداشته و تنها در نرم افزارها تا 3 درصد بهبود را نشان می‌دهد، که در ازای آن نیز شاهد افزایش مصرف 32 تا 46 درصدی خواهیم بود.

این باعث می‌شود ایده خرید مادربرد با چیپست Z برای اورکلاک کردن پردازنده مرکزی تقریبا غیرمنطقی به نظر برسد. پردازنده‌های اینتل در نسل سیزدهم و چهاردهم در حال حاضر دارای نرخ کلاک بالایی هستند، اما ظاهرا نمی‌توان هیچ عملکرد اضافی مفیدی را از آنها به دست آورد. افزایش عملکرد 2 تا 7 درصدی در استفاده روزمره اصلا کاربردی ندارد و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، تازه از سوی دیگر شما افزایش مصرف انرژی را خواهید داشت که هیچ منفعتی به دنبال ندارد.

سوکت پردازنده مرکزی

اولین چیزی که احتمالاً باید به آن بپردازیم، احساس عذاب قریب الوقوعی است که با تغییر سوکت پردازنده مرکزی همراه است. خوشبختانه، نسل سیزدهم دقیقاً از همان سوکت LGA 1700 استفاده می کند که در پردازنده‌های نسل دوازدهم دیدیم. این بدان معناست که برای کسانی که به دنبال ارتقا از پردازنده‌های نسل دوازدهم به نسل سیزدهم هستند، اگر چیزی از نسل دوازدهم دارید که می‌خواهید دوباره از آن استفاده کنید، نیازی به نگرانی در مورد دریافت برد جدید نخواهید داشت. اینتل تمایل دارد یک سوکت را برای دو نسل نگه دارد، بنابراین انتظار نداشته باشید که این مادربردها از عرضه نسل چهاردهم در اواخر سال 2023 یا اوایل سال 2024 پشتیبانی کنند.

DDR4 در مقابل DDR5

خوب، باید همین ابتدا گفت در حال نمی‌توان یک پاسخ قطعی در مورد اینکه DDR4 بهتر است یا DDR5 منطقی‌تر است داد. اما از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده تفاوب بین این دو می‌توان به هزینه‌های پلت فرم، سرعت کیت‌ها و به خصوص مزیت‌های برنامه‌های مورد استفاده اشاره کرد.

در حال حاضر ارتقاء به DDR5 برای گیمرها منطقی نیست، زیرا هزینه‌های پلتفرم نمی‌تواند عملکرد اضافی چشم گیری به دنبال داشته باشد. برای مثال، اگر یک کیت DDR4 2x16GB 3200MHz CL16 با یک کیت DDR5 2x16GB 6000MHz CL36 مقایسه شود، حداکثر عملکرد اضافی در بازی‌ها (1080p) چیزی بین 6 تا 7 درصد خواهد بود. با این حال، نه تنها رم، بلکه مادربرد و پردازنده نیز باید تعویض شوند، که هیمن موضوع هزینه ارتقاء را بسیار افزایش می‌دهد.

اما وضعیت در صورت خرید یک سیستم جدید تا حدودی متفاوت است، زیرا DDR5 هنوز هم یک استاندارد تازه وارد به حساب می‌آید. در ارتباط با پلتفرم AM5 می‌توان گفت که همین الان هم خرید آن منطقی به نظر می‌رسد، زیرا AMD قبلاً تأیید کرده است که برای مدت طولانی از این پلتفرم پشتیبانی می‌کند، به طوری که حتی پردازنده‌ها نیز باید تا سه سال دیگر با مادربردهای امروزی سازگار شوند. اما اینتل به احتمال زیاد پلتفرم خود را با نسل پانزدهم پردازنده‌ها به صورت کامل تغییر خواهد داد.

برای استفاده از حافظه‌های DDR5 در نرم‌افزارها، ما تفاوت آنچنانی را شاهد نخواهیم بود. بنابراین، در سناریوی فوق، حافظه DDR5 به طور متوسط می‌تواند تا 11 درصد عملکرد بیشتری ارائه دهد. با این حال، همیشه باید به صورت خاص به دنبال گزارش‌های منتشر شده از افزایش کارایی در نرم افزارهای ویژه حوزه خود باشید. به عنوان مثال، عملکرد اضافی در برنامه‌ای مانند ترمز دستی تقریبا 7 درصد و در 7zip تا 72 درصد خواهد بود.

از نظر قیمتی، کیت‌های DDR5 امروز نسبت به نسخه‌هایی اولیه خود که در سال‌های گذشته عرضه می‌شدند شاهد کاهش قیمت هستند، اما هنوز هم برای تعیین کردن مقرون به صرفه بودن آن باید به نسبت هزینه به هر گیگابایت و میزان افزایش کارایی در گیم و نرم افزار مورد نظر خود نگاه کنید.

اما به هر حال در آینده‌ی نه چندان دور، DDR5 به عنوان یک استاندارد کلی جایگزین DDR4 خواهد شد. بسیاری از برنامه‌ها و بازی‌ها به‌طور فزاینده‌ای برای این حافظه بهینه‌سازی می‌شوند، بنابراین خرید یک پلت‌فرم DDR5 برای بلند مدت گزینه بسیار منطقی خواهد بود. به صورت کلی می‌توان گفت که اگر به دنبال یک سیستم مقرون به صرفه با قیمت نهایی زیر 1،000 دلار هستید حافظه‌های DDR4 برای شما مناسب هستند، اما اگر بودجه بیشتری در اختیار دارید و همچنین یک سیستم برای استفاده در بلند مدت می‌خواهید مطمئنا DDR5 گزینه بهتری برای شما خواهد بود.

در انتها برای شما مجموعه‌ای از سوال‌های اساسی در مورد سیستم مورد نظر را قرار داده‌ایم، که با پاسخ دادن به آنها می‌توانید تا حدود زیادی تصمیم بگیرید که به چه پلتفرمی نیاز دارید، یک مادربرد سری B760 برای شما کافی است یا اینکه واقعا به یک مادربرد با چیپست Z790 نیاز دارید.

• از چه پردازنده‌ای می‌خواهم استفاده کنم؟
• آیا به روزرسانی بایوس ضروری است؟
• آیا مادربرد از فلش بک بایوس پشتیبانی می‌کند؟
• آیا مادربرد برای مصرف برق مورد نیاز طراحی شده است؟
• به چند خط از کدام نسل PCIe نیاز دارم؟
• کارت گرافیک من به چند خط وصل می‌شود؟
• از چند NVMe SSD و با چه سرعتی می‌خواهم استفاده کنم؟
• چند نوع پورت اتصال نیاز دارم؟
• آیا USB-C برای من مهم است؟
• چند دستگاه را می‌خواهم وصل کنم؟
• آیا به وای فای و بلوتوث نیاز دارم؟
• رم DDR5 می‌خواهم یا DDR4؟
• کدام اپلیکیشن از کدام نوع رم سود می‌برد؟
• چند اسلات رم نیاز دارم؟
• آیا به ATX نیاز دارم یا فقط یک مادربرد mATX؟
• آیا برای مثال از کارت ضبط یا کارت صدایی استفاده خواهم کرد که به اسلات PCIe نیاز دارد؟
• آیا مادربرد در کیس من جا می‌شود؟
• آیا می‌خواهم از ویژگی‌های اضافی استفاده کنم؟
• آیا به اتصالات (A)RGB نیاز دارم؟
• چند فن باید وصل شود؟

جواب دادن به این سوال‌ها می‌تواند تا حدود زیادی به شما در تصمیم گیری نهایی کمک کند. اما احتمالا حالا متوجه شده‌اید که چرا در ابتدای کار گفتیم مادربردهای B760 می‌توانند برای 95 درصد از کاربران یک گزینه مناسب، کارآمد و در عین حال مقرون به صرفه باشند. نظر شما چیست، آیا مادربردهای B760 برای شما کافی است یا حتما باید از سری Z790 استفاده کنید؟ دلایل انتخاب خود را با ما به اشتراک بگذارید.

مطالب مرتبط: