شکست رکوردهای گرافیک داخلی در پردازنده‌های Arrow Lake اینتل!

در رویداد کامپیوتکس (Computex)، اورکلاکر حرفه‌ای با نام SkatterBencher، موفق به شکستن رکورد جهانی فرکانس گرافیکی با استفاده از پردازنده‌های سری Arrow Lake شرکت اینتل شد. او برای انجام این کار از کارت گرافیک‌های قدرتمند مجزا نظیر RTX 5090 یا RX 9070 XT استفاده نکرد، بلکه به یک پردازنده گرافیکی یکپارچه (Integrated GPU) تولیدی اینتل اتکا کرد. بله، درست است! این اورکلاکر توانسته با موفقیت تراشه گرافیکی یکپارچه در پردازنده Core Ultra 9 285K اینتل را به فرکانس حیرت‌انگیز 4.25 گیگاهرتز برساند، در حالی که ولتاژ را بر روی 1.7 ولت و دما را در 170- درجه سانتی‌گراد نگه داشته است.

همان‌طور که می‌دانید، پایگاه داده اورکلاکینگ پردازنده‌های گرافیکی که SkatterBencher کنترل می‌کند، عمدتاً تحت تسلط کارت‌های گرافیک مجزا نظیر RTX 4090 از Nvidia و RX 6900 XT از AMD قرار دارد. این وضعیت به هیچ وجه غیرمنتظره نیست و به‌طور مشابهی انتظار می‌رفت. Splave پیش‌تر اعلام کرده بود که پردازنده‌های سری Arrow Lake قابلیت‌های قابل توجهی برای اورکلاک دارند، حتی اگر عملکرد آن‌ها در زمینه‌های عمومی متوسط تلقی شود. پیش از این تلاش برای رکوردشکنی، SkatterBencher به فرکانس رضایت‌بخش 3.1 گیگاهرتز در 1.3 ولت دست یافته بود؛ اما غریزه اصلی هر اورکلاکر پرشور به گونه‌ای است که تا حد امکان سرعت محصول مورد نظر را افزایش دهد. SkatterBencher نیز در این مورد خاص به‌طور دقیق همین رویه را دنبال کرده است.

دستیابی به سرعت کلاک قابل توجه با پردازنده گرافیکی داخلی به کار رفته در سری Arrow Lake

سرعت کلاک گرافیک داخلی به کار رفته در پردازنده‌های سری Arrow Lake بر مبنای نصف کلاک نسخه مرجع که به‌طور پیش‌فرض برابر با 100 مگاهرتز است، محاسبه خواهد شد. این مقدار سپس در نسبت GT (GT ratio) که معمولاً برابر با 40x است ضرب می‌شود و به فرکانس عملیاتی 2 گیگاهرتز و حداکثر 4.25 گیگاهرتز در 85x منجر می‌گردد. SkatterBencher دریافت که در فرایند اورکلاک پردازنده گرافیکی سری Arrow Lake، افت دما تأثیر بسیار بیشتری نسبت به افزایش ولتاژ بر افزایش فرکانس دارد. به بیان دیگر، این محصول با خنک‌تر شدن، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد و قادر به دستیابی به فرکانس‌های بالاتری می‌باشد. برای مثال، در ولتاژ 1.3 ولت و هنگامیکه دما 30 درجه سانتی‌گراد (یک دمای نسبتاً عادی) بود، فرکانس پردازنده گرافیکی به 3.1 گیگاهرتز رسید. اما با نگه داشتن ولتاژ و کاهش دما به 150- درجه سانتی‌گراد، فرکانس به‌طور قابل توجهی به 3.6 گیگاهرتز افزایش یافت. این نشان‌دهنده قابلیت عالی Arrow Lake در دماهای بسیار پایین است.

هدف اصلی اورکلاکر این بود که با افزایش ولتاژ به 1.6-1.7 ولت و همچنین خنک نگه داشتن پردازنده تا دمای 170- درجه سانتی‌گراد، از مرز 4 گیگاهرتز عبور کند. اما باید بدانیم که استفاده از نیتروژن مایع (LN2) برای دستیابی به این دماهای پایین کار آسانی نیست. لازم به ذکر است که Splave پیش‌تر اشاره کرده بود که در دماهای 100- درجه سانتی‌گراد و پایین‌تر، بوت شدن سیستم به شدت دشوار خواهد شد و روشن کردن آن تقریباً غیرممکن است. با این حال، SkatterBencher همراه با Shamino، اورکلاکر مستقر در ایسوس، با بهره‌گیری از مادربرد پیشرفته Asus ROG Z890 Apex، بر این چالش غلبه کرد و موفق به دستیابی به فرکانس بی‌نظیر 4.25 گیگاهرتز شد. لازم به ذکر است که این موفقیت در نرم‌افزار GPU-Z نیز به ثبت رسیده است.

عملکرد پردازنده اورکلاک شده شرکت اینتل در بنچمارک‌ها

پس از تحقق فرکانس‌های بالا، هدف بعدی بررسی عملکرد پردازنده گرافیکی به کار رفته در سری Arrow Lake در یک مجموعه از بنچمارک‌ها و بازی‌ها بود. به‌منظور دستیابی به تجربه‌ای پایدارتر و با ثبات، پردازنده گرافیکی بر روی فرکانس 3.9 گیگاهرتز، با ولتاژ 1.6 ولت و دما 160- درجه سانتی‌گراد اورکلاک شد و با حافظه رم DDR5-8600 ترکیب گردید. اورکلاکی این پردازنده گرافیکی بهبودهای چشمگیری در عملکرد به همراه داشت. نتایج این تراشه در بنچمارک Novabench، دو برابر حالت پیش‌فرض خود بود. همچنین بنچمارک‌های مربوط به بازی نیز پیشرفت قابل توجهی را نشان دادند؛ برای نمونه، در بازی Counter-Strike 2 نرخ فریم از 50 به 86 فریم بر ثانیه (FPS) و در بازی Black Myth: Wukong از 25 به 42 فریم بر ثانیه افزایش یافت.

با این حال، در فرکانس‌های بالاتر از 4 گیگاهرتز، افزایش عملکرد چندان قابل ملاحظه‌ای مشاهده نشد. این امر به احتمال زیاد به محدودیت‌های موجود در اتصالات دای به دای (die-to-die interconnects) اینتل که ارتباطات بین قسمت‌های مختلف پردازنده را فراهم می‌کنند، مربوط می‌شود. افزایش کلاک مرجع از 100 مگاهرتز به 110 مگاهرتز نیز بهبودهایی به همراه داشت، اما این بهبودها چندان قابل توجه و چشمگیر نبودند.

باید یادآور شد که این موفقیت نمایشی شگفت‌انگیز از توانایی‌های یک پردازنده گرافیکی یکپارچه است. دستیابی به چنین فرکانس‌هایی برای یک پردازنده داخلی، بسیار جالب و بی‌نظیر به حساب می‌آید. با این حال، این موفقیت به لحاظ کاربردی برای کاربر عمومی چندان کارآمد نیست. دلیل اصلی این امر نیاز مداوم به تامین نیتروژن مایع (LN2) برای حفظ دماهای بسیار پایین است که خود فرایندی پر هزینه و پیچیده خواهد بود. علاوه بر این، ولتاژهای بالاتر از 1.5 ولت ممکن است به شکل چشمگیری طول عمر پردازنده را کاهش دهد، بنابراین استفاده طولانی‌مدت از آن برای کاربران معمولی به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.