سنسور مپ چه کاربردی دارد و چه نقش هایی را ایفا می کند؟

خودروهای با موتور درون‌سوز در نیمه دوم قرن بیستم و آغاز قرن بیست‌ویکم، به پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه تکنولوژی دست یافته‌اند. این موتورها برای احتراق کامل و تمیز سوخت به طیف وسیعی از حسگرها مجهز شده‌اند. یکی از این حسگرات، سنسور مپ می‌باشد. در این مقاله از دیجیاتو ما به بررسی مفهوم سنسور مپ و شیوه عملکرد آن خواهیم پرداخت؛ پس اگر تمایل دارید بیشتر با این سنسور کلیدی متعلق به موتور خودرو آشنا شوید، در ادامه متن همراه ما باشید.

سنسور مپ چیست؟

سنسور مپ جزء حسگرهای ضروری موتور هر خودرویی به شمار می‌آید. به‌عبارتی، چنانچه موتور سنسور مپ دچار آسیب شود، روشن شدن آن ممکن نخواهد بود. وظیفه اصلی سنسور مپ اندازه‌گیری فشار هوای وارد شده به موتور و ارسال داده‌ها به ECU (کامپیوتر خودرو یا واحد کنترل الکترونیکی) است.

این سنسور دارای ارتباطی مستقیم با ECU بوده و گزارشی دقیق از فشار هوای موجود در منیفولد ورودی موتو ارائه می‌دهد. در واقع، سنسور مپ تنظیم می‌کند که چه مقدار هوا به انژکتور خودرو منتقل شود. در صورتی که سنسور مپ به‌درستی عمل نکند، مخلوط هوا و سوخت به شیوه‌ای صحیح ترکیب نمی‌شود و در نتیجه عملکرد موتور با مشکلاتی مواجه خواهد شد.

در برخی از خودروهای پیشرفته‌تر، علاوه‌بر سنسور مپ، سنسور دمای هوای منیفولد نیز وجود دارد. این سنسور می‌تواند به‌صورت مجزا یا به‌صورت هماهنگ با سنسور مپ عمل کند. همچنین، سنسور دریچه گاز نیز به‌عنوان مکمل سنسور مپ در موتور خودرو عمل می‌کند. همکاری صحیح این حسگرها در کنار یکدیگر، زمینه‌ساز عملکرد مطلوب موتور خودرو خواهد بود.

وظیفه سنسور مپ چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، سنسور مپ وظیفه دارد میزان فشار هوای ورودی به انژکتور خودرو را اندازه‌گیری نماید. نقش آن در این فرآیند بسیار حیاتی است؛ زیرا این سنسور نسبت درست مخلوط هوا و سوخت را برای احتراق مناسب در موتور فراهم می‌کند.

در خودروهای امروزی که به سیستم انژکتوری مجهز هستند، هوای ورودی در منیفولد با سوخت ترکیب می‌شود و سپس انژکتور تابعه مسئول پاشش این مخلوط به داخل سیلندر است. میزان ترکیب هوا و سوخت تأثیر مستقیمی بر کیفیت احتراق دارد، و سنسور مپ به تنظیم دقیق این نسبت کمک می‌نماید.

زمانی که راننده پدال گاز را بیشتر بفشارد، میزان هوای ورودی و سوختی که انژکتور می‌پاشد، افزایش می‌یابد. در عین حال، چنانچه راننده پایش را از روی پدال گاز بردارد، نیازی به پاشش فضای کمتری از هوا و سوخت به داخل سیلندر وجود دارد. در این حالت، سنسور مپ به سنسور دریچه گاز متصل می‌شود و بر اساس وضعیت آن مشخص می‌کند که چه مقدار هوا و سوخت باید به موتور پاشیده شود.

اگر سنسور مپ وظیفه‌اش را به درستی انجام ندهد، تعادل میان هوا و سوخت به هم می‌خورد. در چنین شرایطی، با فشردن پدال گاز، خودرو شتاب نمی‌گیرد و موتور به‌درستی کار نخواهد کرد. مقدار هوای ورودی به موتور باید در یک محدوده مشخصی تنظیم گردد؛ زیرا موتور در حالت خنک، دور آرام و دور تند به نسبت‌های معینی از این ترکیب نیاز دارد.

سنسور مپ چگونه کار می‌کند؟

سنسور مپ معمولاً در نزدیکی دریچه گاز و انژکتور نصب می‌شود. با توجه به قسمت زیرین آن، متوجه خواهید شد که اتصالاتی شبیه شلنگ دارد. این اتصالات به سوپاپ هوای خودرو متصل بوده و زمان باز یا بسته شدن سوپاپ را به سنسور مپ گزارش می‌دهند.

سنسور مپ اطلاعات دریافتی از سوپاپ را تحلیل کرده و میزان باز و بسته شدن دریچه گاز را نیز کنترل می‌کند.

هنگامی که موتور خودرو فعال است و پیستون‌ها به بالا و پایین حرکت می‌کنند، خلاء ناشی از فرآیند احتراق در منیفولد هوا ایجاد می‌شود. سنسور مپ این اطلاعات را به کامپیوتر خودرو ارسال می‌کند تا از نیاز به مقدار صحیح هوا برای عملکرد بهینه مطلع گردد. کامپیوتر خودرو نیز با تحلیل اطلاعات دریافتی از سنسور دریچه گاز و سنسور مپ، فشار هوای ورودی به منیفولد را تنظیم می‌کند. این فرآیند از طریق باز و بسته شدن سوپاپ به وقوع می‌پیوندد و هر چه بیشتر پدال گاز فشرده شود، هوای بیشتری به موتور هدایت خواهد شد.

تأثیر سنسور مپ بر جرقه‌زنی

این سنسور همچنین مسئول اندازه‌گیری فشار هوای درون و بیرون منیفولد و ارسال آن به ECU می‌باشد. همان‌طور که اشاره کردیم، فشار هوا و نسبت هوا به سوخت در شرایط مختلف متفاوت است؛ برای مثال، اگر پدال گاز تا نیمه فشرده شود، دریچه گاز در وضعیت نیمه‌باز قرار دارد. در این حالت، فشار هوای داخل منیفولد نسبت به فشار هوای خارج آن کمتر خواهد بود، اما اگر دریچه گاز به طور کامل باز شود، این دو فشار برابر می‌شوند.

کامپیوتر خودرو با اتکا به اطلاعات سنسور مپ و سایر سنسورهای مرتبط با غلظت و دمای هوا، نسبت معینی از ترکیب سوخت و هوای مورد نیاز برای پاشش به سیلندر را تعیین می‌کند. به موازات تغییر نسبت هوا به سوخت، فرآیند جرقه‌زنی نیز دستخوش تغییر می‌شود؛ به‌طور مثال، زمانی که راننده به پدال گاز به‌طور کامل فشار بیفزاید، بیشترین حجم هوا به درون موتور کشیده می‌شود. در این زمان، جرقه‌زنی سریع‌تر انجام خواهد شد تا از بروز کوبش موتور و احتراق خودبه‌خود ناشی از تراکم بالای هوای گرم جلوگیری شود.

سنسور مپ معمولاً کجا نصب می‌شود؟

مکان نصب سنسور مپ بستگی به برند و مدل خودرو دارد، اما به‌طور معمول، این سنسور در کنار سوپاپ منیفولد هوا یا دریچه گاز قرار می‌گیرد. معمولاً سنسور مپ یا کنار دریچه گاز یا به آن متصل است.

سنسور مپ جزء حسگرهای پیزوالکتریک محسوب می‌شود و در واقع یک پتانسیومتر ساده است. بخش حساس این سنسور در میانه آن قرار دارد. اگر به دقت به سنسور مپ نگاه کنید، متوجه می‌شوید که بخش فنری مانندی در قسمت حسگر آن تعبیه شده است. این بخش فنری با تغییر فشار هوا جابه‌جا می‌شود و براساس این جابه‌جایی، میزان شدت و فشار هوای ورودی تعیین می‌گردد. در صورت بروز مشکل در این قسمت، سنسور مپ قادر نخواهد بود به‌درستی عمل کند و سنجش ورود هوا برایش غیرممکن خواهد شد.

علائم خرابی سنسور مپ چه هستند؟

به‌دلیل اهمیت سنسور مپ در خودرو، هرگونه مشکل در عملکرد آن به‌سرعت قابل تشخیص خواهد بود. در واقع، در صورتی که سنسور مپ به‌درستی فعالیت نکند، ممکن است خودرو حتی روشن نشود. در این حالت خودرو کلیک می‌کند و در چند ثانیه روشن می‌ماند، اما بلافاصله خاموش می‌شود. سخت روشن شدن موتور، یکی از نشانه‌های رایج خرابی سنسور مپ در خودروهای شما به شمار می‌رود.

علاوه بر این، علائم دیگری نیز وجود دارد که می‌توانند نشانه‌هایی از خرابی سنسور مپ باشند. خروج دود سیاه از اگزوز که حکایت از افزایش آلودگی است، عملکرد نامناسب موتور، افزایش مصرف سوخت و ریپ زدن موتور از دیگر نشانه‌های مشکلات سنسور مپ به حساب می‌آیند. همچنین روشن شدن چراغ چک خودرو همراه این علائم، نشانه‌ای از خرابی سنسور مپ خودروی شماست.

جمع‌بندی

در این مقاله دیجیاتو به توضیح عملکرد و اهمیت سنسور مپ در خودروها پرداختیم. تمامی خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی در دو دهه اخیر که به سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری مجهز بوده‌اند، شامل این حسگر می‌شوند. نوع این سنسور بسته به سال تولید خودرو متفاوت خواهد بود؛ به عنوان مثال، برای موتور TU5 چندین مدل از سنسور مپ وجود دارد.

هرچند سنسور مپ در شرایط عادی به‌ندرت دچار مشکل می‌شود، اما غفلت از سایر سیستم‌های برقی خودرو می‌تواند بر عملکرد آن تأثیر منفی بگذارد. لذا اگر سایر بخش‌های الکتریکی خودرو شما دچار مشکل شوند و به آن‌ها توجه نکنید، بدون شک سنسور مپ خودروی شما نیز در معرض آسیب قرار خواهد گرفت.

سؤالات متداول