دلایل ساخت ابرهوش مصنوعی توسط متا چیست؟

متا به تازگی از برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری ۱۴.۳ میلیارد دلاری در استارتاپ هوش مصنوعی Scale AI خبر داده که قرار است بنیاد یک آزمایشگاه تحقیقاتی نوین در حوزه هوش مصنوعی باشد. منظور از این آزمایشگاه، دستیابی به ابرهوش مصنوعی است.

طبق گزارشی از نیویورک تایمز، رهبری این آزمایشگاه جدید به عهده «الکساندر وانگ»، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل Scale AI خواهد بود. متا همچنین در راستای توافق برای جذب وی به شرکت، در استارتاپ او سرمایه‌گذاری کرده است.

متا در پی دستیابی به ابرهوش مصنوعی است

منابع آگاه بیان کرده‌اند که متا برای جذب نخبگان هوش مصنوعی و متخصصانی که قرار است در این آزمایشگاه‌ها فعالیت کنند، پیشنهادهای مالی تا سقف ۱۰۰ میلیون دلار ارائه داده است.

با این حال، انتشار خبر تأسیس این آزمایشگاه متا باعث ایجاد سؤالاتی در میان عموم شده است؛ اینکه هدف اصلی یک آزمایشگاه ابرهوش مصنوعی چیست و چه فعالیت‌هایی انجام خواهد داد. در ادامه به این سؤالات خواهیم پرداخت.

ابرهوش مصنوعی چیست؟

در حال حاضر، شرکت‌هایی نظیر OpenAI و گوگل در تلاش‌اند تا به هوش عمومی مصنوعی (AGI) دست یابند. این مفهوم به سیستمی اطلاق می‌شود که قادر است هر کار را مشابه با مغز انسان انجام دهد.

دستیابی به هوش عمومی مصنوعی هدفی بسیار بلندپروازانه است و هنوز نقشه روشنی برای رسیدن به آن ترسیم نشده است. بسیاری از رهبران صنعت فناوری باور دارند که این نقطه عطف چندان دور نیست، اما با توجه به این که تعریف هوش عمومی مصنوعی به شدت مبهم و وسیع است، زمان دقیق دستیابی به آن همچنان مشخص نیست.

در حال حاضر، چهره‌های کلیدی در سیلیکون ولی درباره دستیابی به ابرهوش مصنوعی گفتگو می‌کنند. این اصطلاح نیز تعریف دقیقی ندارد، اما به طور کلی به سیستمی اشاره دارد که در توانایی‌های شناختی فراتر از مغز انسان عمل می‌کند.

آیا شرکت‌های دیگری نیز به عرصه ساخت ابرهوش مصنوعی وارد شده‌اند؟

بله، «ایلیا سوتسکِوِر»، دانشمند ارشد سابق OpenAI، شرکتی به نام Safe Superintelligence تاسیس کرده است. مأموریت این شرکت دستیابی به ابرهوش مصنوعی است و وی اعلام کرده که این فناوری را تنها زمانی منتشر خواهد کرد که اطمینان حاصل کند که به طور کامل ایمن است.

ایلیا سوتسکِوِر جزء افرادی است که معتقدند هوش مصنوعی پیشرفته می‌تواند تهدیدی جدی برای بشریت به شمار آید.

آیا ما به واقع در آستانه دستیابی به هوش عمومی مصنوعی هستیم؟

واقعیت این است که هیچ‌کس نمی‌تواند با قطعیت بگوید هوش عمومی مصنوعی در چه زمانی تحقق خواهد یافت و آیا اصولاً امکان‌پذیر است یا نه، اما بسیاری از شخصیت‌های برجسته در دنیای فناوری ادعا می‌کنند که به این هدف نزدیک شده‌اند.

«سم آلتمن»، مدیرعامل OpenAI، به دونالد ترامپ گفته بود که هوش عمومی مصنوعی تا پایان دوره ریاست‌جمهوری او تحقق خواهد یافت. همچنین «داریو آمودی»، مدیرعامل Anthropic، بیان کرده است که دستیابی به AGI در یک الی دو سال آینده امکان‌پذیر خواهد بود، اما تا به حال هیچ متد دقیق و مستند برای تأیید این ادعاها وجود ندارد.

باید توجه کرد که ارزیابی هوش کار بسیار دشواری است. ما هنوز نتوانسته‌ایم در مورد روش ارزیابی هوش انسانی به توافق برسیم، بنابراین مقایسه هوش انسان و ماشین نیز چالش‌برانگیز خواهد بود.

چرا برخی شرکت‌ها ادعا می‌کنند به هوش عمومی مصنوعی نزدیک شده‌اند؟

به این دلیل که شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی همچون OpenAI با تزریق حجم زیادی از داده‌ها در مدل‌های خود، توانایی حل مسائل این مدل‌ها را افزایش داده‌اند. برخی پژوهشگران بر این باورند که ادامه این روند ممکن است به دستیابی به هوش عمومی مصنوعی بیانجامد.

آیا چنین نظری درست است؟

شاید، در ماه‌های اخیر، شرکت‌های هوش مصنوعی تقریباً تمامی متن‌های انگلیسی موجود در اینترنت را برای ارتقاء مدل‌های خود مورد استفاده قرار داده‌اند؛ به همین خاطر این شرکت‌ها به یک روش جدید به نام یادگیری تقویتی (Reinforcement Learning) روی آورده‌اند که در آن سیستم‌ها از طریق آزمون و خطا یاد می‌گیرند.

در این راستا، نظرات متفاوتی وجود دارد که آیا این روش واقعاً به دستیابی به هوش عمومی مصنوعی منتهی خواهد شد یا خیر. یکی از مقالات اخیر منتشر شده توسط اپل که به همکاری دانشگاه ایالتی آریزونا تهیه شده است، بیان می‌کند که دقت سیستم‌های هوش مصنوعی جدید ممکن است با پیمودن مراحل مختلف حل مسائل کاهش یابد. این یافته شاید نشان‌دهنده این باشد که پیشرفت مداوم و منظم در صنعت فناوری ممکن است رو به کندی برود.

«سابارائو کامبامپاتی»، استاد و محقق هوش مصنوعی در دانشگاه ایالتی آریزونا، یادآور می‌شود که این ابزارها فوق‌العاده هستند، اما او اعتقاد دارد که ما به دستیابی به هوش عمومی مصنوعی نزدیک نشده‌ایم؛ زیرا این ابزارها در هر صورت نیازمند دخالت انسانی می‌باشند.

آیا متا پیش‌تر آزمایشگاه هوش مصنوعی نداشت؟

متا نخستین آزمایشگاه هوش مصنوعی خود را در سال ۲۰۱۳ بنیان‌گذاری کرد. در آن زمان، رقابت در زمینه هوش مصنوعی هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار داشت. پاییز همان سال، متا (که در آن زمان فیس‌بوک نامیده می‌شد) و گوگل تلاش‌هایی را برای خرید یک استارتاپ مهم هوش مصنوعی به نام دیپ‌مایند آغاز کردند که در نهایت گوگل موفق به تصاحب آن شد. دیپ‌مایند هم اکنون بخش مرکزی تلاش‌های هوش مصنوعی گوگل را تشکیل می‌دهد.

پس از این شکست، متا تصمیم به راه‌اندازی آزمایشگاه هوش مصنوعی اختصاصی خود گرفت و زاکربرگ مدیریت آن را به «یان لکان»، یکی از پیشگامان در زمینه شبکه‌های عصبی و استاد دانشگاه نیویورک، سپرد.

شبکه عصبی چیست؟

شبکه عصبی یک سیستم ریاضی است که با تحلیل حجم بالایی از داده‌های دیجیتال، می‌تواند مهارت‌های خاصی را فرا بگیرد؛ به عنوان مثال، شبکه عصبی با شناسایی الگوها در هزاران تصویر گربه، قادر به شناسایی گربه خواهد بود. این شبکه‌ها جزو عناصر اصلی چت‌بات‌های هوش مصنوعی به شمار می‌آیند.

در سال ۲۰۱۳، شبکه‌های عصبی در زمینه تشخیص صدا و تصویر پیشرفت چشم‌گیری نشان دادند؛ به گونه‌ای که دستیارهای دیجیتال مانند سیری می‌توانستند به راحتی کلمات را تشخیص دهند و خودروهای بدون راننده قادر به شناسایی عابران پیاده و علائم راهنمایی و رانندگی بودند. این فناوری در نهایت به تولید چت‌بات‌های کنونی منجر شده است.

آیا متا چت‌باتی مخصوص به خود دارد؟

بله، متا چت‌باتی به نام Meta AI را به بازار عرضه کرده است. این شرکت به دلیل سابقه طولانی‌اش در حوزه هوش مصنوعی، توانست به سرعت به عرضه ChatGPT واکنش نشان دهد و سیستم هوش مصنوعی مولدی را توسعه بدهد که خدمات مشابهی را در بسیاری از پلتفرم‌ها ارائه می‌دهد.

علاوه بر این، متا با متن‌باز کردن فناوری‌های کلیدی، توانسته است شتاب رشد هوش مصنوعی خود را افزایش دهد. این غول فناوری، کدهای پایه این فناوری‌ها را به صورت رایگان در اختیار توسعه‌دهندگان و سایر شرکت‌ها قرار داده است. اگرچه متن‌باز کردن فناوری‌های کلیدی در صنعت فناوری رایج است، اما بسیاری از شرکت‌های پیشرو در زمینه هوش مصنوعی تمایل چندانی به این کار ندارند.

چرا متا آزمایشگاه جدیدی در زمینه هوش مصنوعی تاسیس می‌کند؟

مدل اخیر متا به نام Llama 4 نتوانسته انتظارات را برآورده کند و نظیر سیستم‌های رقیب خود در OpenAI و گوگل عملکرد قوی‌ای از خود نشان ندهد. به علاوه، متا با چالش‌هایی نظیر از دست دادن اعضای کلیدی و مسائل مدیریتی مرتبط با این فناوری نیز دست به گریبان است؛ بنابراین تشکیل یک تیم جدید برای این شرکت دور از ذهن نیست.

آیا تأسیس آزمایشگاه جدید هوش مصنوعی ارزش دارد؟

مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، فردی جاه‌طلب است و نگران است که ممکن است در زمینه هوش مصنوعی از سایر غول‌های فناوری عقب بماند. آزمایشگاه جدید متا بخشی از استراتژی این شرکت برای جذب نخبگان در حوزه هوش مصنوعی به شمار می‌رود. در برخی موارد، این شرکت حتی بسته‌های تشویقی به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار ارائه داده است.

با این حال، متا ممکن است نتواند تنها با وعده‌های مالی بهترین متخصصان را به سمت خود جلب کند. پژوهشگران بارز هم‌اکنون میلیون‌ها دلار در سال درآمد دارند و تمایل دارند به پروژه‌های جاه‌طلبانه مشغول شوند؛ به همین دلیل متا از عنوان ابرهوش مصنوعی به عنوان یک ابزار جلب توجه استفاده کرده است. دکتر کامبامپاتی بیان می‌کند: «منبع این اصطلاحات برای هیچ‌کس روشن نیست. این اصطلاحات بیشتر به موضوعات تجاری، برندسازی و تبلیغات مرتبط‌اند تا جنبه‌های فنی.»